Soạn bài Mùa xuân chín - Ngữ văn 10 Kết nối tri thức với cuộc sống
I - Chuẩn bị trước khi vào bài
1. Tác giả và tác phẩm Mùa xuân chín
1.1. Tác giả Hàn Mặc Tử
- Hàn Mặc Tử, tên thật là Nguyễn Trọng Trí, sinh năm 1912 tại Đồng Hới, Quảng Bình. Ông là một trong những nhà thơ lớn của phong trào Thơ mới, nổi tiếng với những bài thơ thể hiện tâm trạng và tình cảm sâu sắc.
- Ông trải qua một tuổi thơ nhiều biến động khi cha mất sớm, phải sống với mẹ ở Quy Nhơn. Đến năm 21 tuổi, Hàn Mặc Tử vào Sài Gòn tìm kiếm cơ hội lập nghiệp nhưng không lâu sau mắc bệnh phong, qua đời ở tuổi 28.
1.2. Sự nghiệp văn học
- Hàn Mặc Tử có nhiều tác phẩm nổi bật, tiêu biểu như:
• Lệ Thanh thi tập
• Gái Quê (1936)
• Thơ Điên (1938)
• Xuân như ý
- Phong cách sáng tác của ông kết hợp giữa lãng mạn, tượng trưng và siêu thực, thể hiện sâu sắc khát vọng sống và tình yêu thiên nhiên, con người.
2. Tác phẩm Mùa xuân chín
2.1. Xuất xứ
- Bài thơ “Mùa xuân chín” được in trong tập thơ của Hàn Mặc Tử xuất bản năm 1988, nhưng tác phẩm đã được sáng tác trong khoảng thời gian ông trải qua những đau khổ của bệnh tật.
2.2. Tóm tắt nội dung
- “Mùa xuân chín” là bức tranh mùa xuân tràn đầy sức sống và sắc màu, thể hiện tâm trạng của người con gái sắp làm dâu và nỗi nhớ quê hương, cảnh cũ người xưa của tác giả. Bài thơ không chỉ gợi lên hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp mà còn chứa đựng tình cảm sâu sắc của nhân vật trữ tình.
2.3. Bố cục bài thơ
- Bố cục bài thơ chia thành 4 phần chính:
• Khổ 1: Cảm xúc trước cảnh đẹp mùa xuân.
• Khổ 2 + 3: Cảm xúc về mùa xuân của quê hương.
• Khổ 4 + 5: Suy nghĩ và ước nguyện của thi sĩ.
• Khổ cuối: Lời ngợi ca quê hương, đất nước.
2.4. Nội dung chính của tác phẩm
- Bài thơ khắc họa một bức tranh mùa xuân tươi đẹp, gắn liền với những kỷ niệm và nỗi nhớ nhung, thể hiện cái nhìn yêu đời, yêu người và khát vọng sống mãnh liệt.
2.5. Giá trị nội dung
- Bài thơ không chỉ vẽ lên khung cảnh mùa xuân tràn đầy sức sống mà còn thể hiện tâm trạng của con người trước những biến chuyển của cuộc sống, với lòng yêu thương và hy vọng vào tương lai.
2.6. Giá trị nghệ thuật
- Ngôn từ mộc mạc, gần gũi, hình ảnh đầy tính biểu cảm và giọng thơ tự nhiên, nhẹ nhàng mang lại cảm xúc sâu sắc cho người đọc.
II - Đọc hiểu tác phẩm Mùa xuân chín
1. Trước khi đọc
Câu hỏi 1
Bạn có nhớ những bài thơ hoặc câu thơ nào diễn tả về mùa xuân mà mình đã từng đọc?
Lời giải: Một số bài thơ như “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải, “Vội vàng” của Xuân Diệu, “Mưa xuân” của Anh Thơ.
Câu hỏi 2
Điều gì đã để lại ấn tượng hay khiến bạn thích thú ở những bài thơ, câu thơ đó?
Lời giải: Những bài thơ này thường miêu tả vẻ đẹp của mùa xuân một cách sinh động, hài hòa và thơ mộng, khiến người đọc cảm thấy gần gũi và gợi nhớ.
2. Trong khi đọc
- Lưu ý đến các vần điệu, hình ảnh và từ ngữ độc đáo mà tác giả sử dụng trong bài thơ.
Lời giải:
- Các vần gieo trong bài thơ như: vàng, ơi, ây… tạo nên âm hưởng hài hòa. Những từ như “làn nắng ửng”, “sột soạt”, “bóng xuân sang” giúp gợi mở hình ảnh và âm thanh sống động.
3. Sau khi đọc
Câu hỏi 1
Tiêu đề của bài thơ “Mùa xuân chín” gợi liên tưởng gì cho bạn?
Lời giải: Tiêu đề gợi cảm giác mùa xuân đang ở độ chín, tràn đầy sức sống và cảm xúc, như một sự viên mãn nhưng cũng rất đổi mới.
Câu hỏi 2
Trạng thái “chín” của mùa xuân được thể hiện qua từ ngữ nào?
Lời giải: Các từ như “làn nắng ửng”, “lấm tấm vàng” thể hiện sự rực rỡ, tươi sáng của mùa xuân.
Câu hỏi 3
Nhận xét về ngôn từ của bài thơ?
Lời giải: Ngôn từ giản dị nhưng đặc sắc, hình ảnh gần gũi, tạo nên cảm xúc sâu lắng cho người đọc.
Câu hỏi 4
So sánh cách ngắt nhịp và gieo vần bài thơ “Mùa xuân chín” với một bài thơ trung đại?
Lời giải: “Mùa xuân chín” có sự biến hóa trong ngắt nhịp và gieo vần, tạo âm hưởng linh hoạt, khác biệt với sự chặt chẽ trong thơ Đường luật.
Câu hỏi 5
Con người trong bài thơ hiện lên qua những hình ảnh nào?
Lời giải: Con người hiện lên qua hình ảnh những cô thôn nữ, tiếng hát, tạo nên không khí mùa xuân gần gũi.
Câu hỏi 6
Hình ảnh, nhịp và vần có liên hệ gì với cảm xúc của nhân vật?
Lời giải: Hình ảnh, nhịp, vần giúp thể hiện rõ nét cảm xúc bâng khuâng, nhớ nhung của nhân vật trữ tình.
Câu hỏi 7
Cảm nhận về nhân vật trữ tình trong bài thơ?
Lời giải: Nhân vật trữ tình thể hiện sự gắn bó sâu sắc với quê hương, mùa xuân, hòa quyện tâm hồn với âm thanh và sắc màu.
III - Kết luận
Bài thơ “Mùa xuân chín” không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một bức tranh tâm hồn của Hàn Mặc Tử, thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên và lòng người. Đọc bài thơ, chúng ta cảm nhận được sự giao hòa giữa tâm trạng con người và vẻ đẹp của mùa xuân, khơi gợi những kỉ niệm, tình yêu quê hương sâu sắc trong mỗi người.
Hy vọng bài viết trên sẽ giúp các bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về bài thơ cũng như tác giả Hàn Mặc Tử. Hãy theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều bài viết thú vị và bổ ích khác!
