Mở khí quản - Thủ tục cứu sống trong trường hợp khẩn cấp
Mở khí quản là một thủ thuật quan trọng và thiết yếu trong y học, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn chi tiết về quy trình mở khí quản, cùng với những chỉ định, lợi ích và kỹ thuật thực hiện.
1. Kiến thức cơ bản về mở khí quản
1.1 Khái niệm
Mở khí quản là một thủ tục y tế, thường được thực hiện bởi bác sĩ Tai Mũi Họng hoặc các chuyên gia khác, để tạo ra một lối đi cho không khí vào phổi trong các trường hợp khó thở nặng nề. Thủ thuật này cực kỳ quan trọng trong các tình huống cấp cứu, đặc biệt là khi bệnh nhân không thể thở bình thường.
1.2 Phân loại mở khí quản
- Mở khí quản cao: Thực hiện tại các vòng sụn khí quản 1 và 2. Phương pháp này thường được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp nhanh chóng.
- Mở khí quản thấp: Được thực hiện tại các vòng sụn 4, 5, và 6. Thủ thuật này thường được áp dụng trong các trường hợp không khẩn cấp, nhưng yêu cầu chuẩn bị kỹ càng hơn.
2. Lợi ích của mở khí quản
Một trong những lợi ích chính của thủ thuật mở khí quản bao gồm:
- Giảm khoảng chết vô ích trong hệ thống hô hấp.
- Dễ dàng hút đờm và dịch tiết khỏi khí quản.
- Cung cấp không khí hoặc oxy cho bệnh nhân một cách hiệu quả.
- Ngăn ngừa thức ăn hoặc dị vật rơi vào đường hô hấp.
3. Giải phẫu vùng cổ và cấu trúc khí quản
3.1 Đặc điểm giải phẫu của khí quản
Khí quản nằm ở cổ, bắt đầu từ sụn nhẫn tại vị trí ngang đốt sống cổ 6 (C6) và kết thúc tại hõm ức ngang đốt sống lưng thứ 2 (D2).
Độ dài và khẩu kính của khí quản theo độ tuổi:
- 1 tuổi: 2,5 cm
- 10 tuổi: 6 cm
- Người lớn: 9 cm
Khẩu kính trung bình thay đổi từ 6 mm đến 12 mm, tùy theo độ tuổi.
3.2 Các lớp cơ và mạch máu trong vùng cổ
Khí quản được bao bọc bởi nhiều lớp cơ và mạch máu, trong đó có các mạch giáp trạng và bó mạch cảnh.
4. Chỉ định và chống chỉ định mở khí quản
4.1 Chỉ định
Chỉ định trong chuyên ngành Tai-Mũi-Họng:
- U lành và ác tính ở họng và thanh quản.
- Chấn thương họng, thanh quản.
- Hẹp thanh khí quản do di chứng.
Chỉ định trong hồi sức hô hấp:
- Bệnh nhân hôn mê, khó thở nghiêm trọng.
- Bệnh lý thần kinh trung ương với biểu hiện hô hấp.
- Bệnh lý cần phẫu thuật khẩn cấp như chấn thương lồng ngực.
4.2 Chống chỉ định
Trong những tình huống cấp cứu thực sự, thường không có chống chỉ định cho mở khí quản.
5. Kỹ thuật mở khí quản
5.1 Chuẩn bị
Dụng cụ cần thiết:
- Bộ dụng cụ mổ với các kẹp chữ T, banh khí quản và ống canul cho khí quản.
- Máy hút, ống thông cao su.
Chuẩn bị bệnh nhân:
- Đặt bệnh nhân ở tư thế thoải mái, dễ thở trước khi thực hiện thủ thuật.
5.2 Tiến hành mở khí quản
Các bước thực hiện:
- Phương pháp gây tê: Có thể gây tê tại chỗ hoặc không cần gây tê trong tình huống cấp cứu.
- Rạch da: Rạch da từ sụn nhẫn xuống tới hõm ức.
- Rạch lớp cân cơ: Cần phải xác định đúng đường rạch để tránh vướng vào các mạch máu.
- Bộc lộ khí quản: Sử dụng kẹp và banh để nhìn thấy rõ khu vực khí quản.
- Rạch khí quản: Dùng dao cắt theo đúng hình thức để tránh tổn thương trước tuyến giáp.
- Luồn ống thở canul: Đặt ống thở vào khí quản, rút đầu nòng và thay thế bằng ống nòng trong.
- Khâu vết mổ: Khâu các lớp cân và lớp da lại.
- Băng: Đặt băng chống nhiễm khuẩn quanh vị trí mở khí quản.
6. Tai biến
6.1 Trong phẫu thuật
- Nhầm lẫn vị trí khi đặt ống thở.
- Chảy máu không kiểm soát.
- Ngừng tim hoặc ngừng thở.
6.2 Sau phẫu thuật
- Tràn khí dưới da.
- Tụt ống canul.
- Nhiễm khuẩn phổi và đường hô hấp.
7. Hậu phẫu và chăm sóc
Sau khi mở khí quản, cần thực hiện các bước chăm sóc như theo dõi cẩn thận tình trạng bệnh nhân, duy trì thông thoáng cho ống canul, hút đờm và thay băng thường xuyên.
8. Rút canul
Thời gian đặt ống canul thường từ vài ngày tới cả tuần, phụ thuộc vào tình trạng bệnh nhân và lý do mở khí quản. Trước khi rút ống, cần đảm bảo rằng thanh quản của bệnh nhân có thể thở bình thường trở lại.
Kết luận
Mở khí quản là một thủ thuật sinh tử trong y học, quyết định sự sống còn của bệnh nhân trong trường hợp khẩn cấp. Để đảm bảo thành công của thủ thuật và hạn chế tối đa các biến chứng, quy trình này cần được thực hiện bởi các bác sĩ có chuyên môn cùng với sự chuẩn bị chu đáo trước và sau khi thủ thuật. Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp và trang thiết bị hiện đại luôn cam kết mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho người bệnh.
