Soạn bài Đồng dao mùa xuân (Nguyễn Khoa Điềm) lớp 7

Giới thiệu

Trong chương trình Ngữ văn lớp 7, bài thơ "Đồng dao mùa xuân" của tác giả Nguyễn Khoa Điềm không chỉ là một tác phẩm tiêu biểu mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương, đất nước và sự hi sinh cao đẹp của người lính. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu chi tiết về cách soạn bài, từ bối cảnh tác phẩm đến phân tích nội dung và hình thức thơ, giúp học sinh dễ dàng nắm vững kiến thức trước khi đến lớp.

Trước khi đọc

Tìm hiểu bối cảnh sáng tác

Để hiểu rõ hơn về bài thơ, trước tiên, chúng ta cần nắm được bối cảnh sáng tác. "Đồng dao mùa xuân" được viết trong thời kỳ đất nước đang trong quá trình kháng chiến chống Mỹ. Tác giả Nguyễn Khoa Điềm, với tâm hồn nhạy cảm và tình yêu lớn lao dành cho quê hương, đã khắc họa hình ảnh người lính với những phẩm chất tốt đẹp, từ đó tạo nên một bức tranh tươi sáng về mùa xuân và cuộc sống.

Câu hỏi gợi mở

1. Khi nghe nói đến cụm từ thơ bốn chữ, ý nghĩa đầu tiên xuất hiện trong tâm trí em là gì? Em biết những bài thơ bốn chữ nào? Hãy chia sẻ cảm xúc của em về một bài thơ bốn chữ.

Khi nghe đến cụm từ thơ bốn chữ, em nghĩ ngay đến những bài thơ ngắn gọn, súc tích và giàu ý nghĩa. Một số bài thơ nổi bật theo thể bốn chữ mà em từng học bao gồm:

• "Đôi que đan" của Phạm Hồ
• "Sắc màu em yêu" của Phạm Đình Ân
• "Lượm" của Tố Hữu

Trong số đó, bài thơ "Lượm" để lại ấn tượng sâu sắc trong em. Hình ảnh Lượm - cậu bé liên lạc trong những năm tháng kháng chiến - thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ, nhưng cũng không kém phần dũng cảm. Tình yêu quê hương đất nước của em đã chạm đến trái tim của nhiều độc giả.

2. Chia sẻ cảm nhận của em về hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ.

Hình ảnh "anh bộ đội Cụ Hồ" gợi lên trong em những cảm xúc tự hào và kính trọng. Anh không chỉ là người chiến sĩ trong thời kỳ kháng chiến mà còn là biểu tượng của sức mạnh và tinh thần yêu nước. Qua những tài liệu, phim ảnh, văn học, hình ảnh người lính đã và đang hiện lên sống động, từ thời chiến cho đến thời bình, luôn sẵn sàng giúp đỡ nhân dân, đặc biệt là trong những hoàn cảnh khó khăn như đại dịch COVID-19.

Đọc văn bản soạn bài Đồng dao mùa xuân

Sau khi đã có sự chuẩn bị và hiểu biết nhất định, các bạn học sinh hãy cùng nhau đọc văn bản "Đồng dao mùa xuân" và trả lời những câu hỏi trong sách giáo khoa. Điều này sẽ giúp các bạn nắm vững nội dung bài thơ một cách sâu sắc hơn.

Phân tích nội dung bài thơ

1. Theo dõi số tiếng trong mỗi dòng thơ, nhịp thơ.

Bài thơ "Đồng dao mùa xuân" được viết theo thể thơ bốn chữ, mỗi dòng có 4 tiếng. Cách gieo vần trong bài thơ là vần cách, tức là chữ cuối của dòng chẵn vần với nhau. Ví dụ:

• Ba lô con cóc
• Tấm áo màu xanh
• Làn da sốt rét
• Cái cười hiền lành.

Nhịp thơ được sử dụng chủ yếu là nhịp 2/2 và 1/3, tạo nên sự hài hòa và nhịp nhàng cho bài thơ.

2. Hình dung hình ảnh người lính trong “những năm máu lửa”.

"Những năm máu lửa" là khoảng thời gian trong những năm tháng chiến tranh, khi mà người lính đã không ngại hy sinh, dũng cảm chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc. Họ là những người hùng, luôn ở tuyến đầu, sẵn sàng đối mặt với mọi khó khăn.

3. Hình dung hình ảnh người lính ở lại nơi chiến trường xưa trong tưởng tượng của tác giả.

Người lính đã hi sinh tại chiến trường, trở thành "ngọn lửa" mãi mãi sáng trong lòng người dân. Hình ảnh ấy thể hiện sự trẻ trung, nhiệt huyết, và tình yêu với quê hương đất nước.

Soạn bài Đồng dao mùa xuân - Trả lời câu hỏi

1. Cách chia khổ của bài thơ có gì đặc biệt? Hãy nêu tác dụng của cách chia đó.

Bài thơ được chia thành nhiều khổ với cấu trúc đặc biệt: khổ đầu tiên có 3 câu, khổ thứ hai có 2 câu, từ khổ thứ ba trở đi mỗi khổ có 4 câu. Cách chia này thể hiện sự thay đổi trong cảm xúc, từ việc giới thiệu hình ảnh người lính đến lắng đọng những suy tư về sự hi sinh của họ.

2. Nêu nhận xét của em về số tiếng trong mỗi dòng và cách gieo vần, ngắt nhịp của bài thơ.

Mỗi dòng thơ có 4 tiếng với cách gieo vần là vần cách. Nhịp thơ biến đổi giữa 2/2 và 1/3, tạo ra sự phong phú trong âm điệu và mang lại cảm xúc chân thật cho người đọc.

3. Hình dung câu chuyện về cuộc đời người lính

Bài thơ là câu chuyện về cuộc đời người lính, từ lúc tham gia chiến đấu trẻ trung cho đến khi hi sinh. Họ đã hy sinh vì đất nước, để lại những kỷ niệm đẹp mãi trong lòng mọi người.

4. Những chi tiết khắc họa hình ảnh người lính

Hình ảnh người lính hiện lên qua các chi tiết như:

• Chưa một lần yêu.
• Mê thả diều.
• Nụ cười hiền lành.
• Mắt trong như suối biếc.
• Tấm áo màu xanh.

5. Tình cảm của đồng đội và nhân dân dành cho người lính

Tình cảm của đồng đội được thể hiện qua sự sẻ chia, thương nhớ khi đồng chí hi sinh. Tình cảm của nhân dân dành cho người lính qua những dòng thơ cảm xúc, thể hiện lòng trân trọng và yêu mến.

6. Ý nghĩa của tên bài thơ Đồng dao mùa xuân

Tên bài thơ "Đồng dao mùa xuân" không chỉ thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là khúc hát về phẩm chất của người lính - những người đã hy sinh vì Tổ quốc.

Kết bài

Việc soạn văn lớp 7 bài Đồng dao mùa xuân không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn tạo nên sự hiểu biết sâu sắc về cuộc sống và tình yêu đất nước. Hy vọng với những gợi ý trong bài viết này, các bạn học sinh sẽ có một nền tảng vững chắc để tiếp cận và cảm nhận tác phẩm một cách sâu sắc nhất.

Xem thêm tài liệu học tập

• Soạn văn Gặp lá cơm nếp tác giả Thanh Thảo
• Trả lời câu hỏi Trở gió đầy đủ chi tiết
• Soạn bài Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ của tác giả Nguyễn Ngọc Thuần

Chúc các bạn học tập thật tốt!