Giới thiệu chung
Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải là một trong những tác phẩm nổi bật trong thơ ca Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Được viết vào năm 1980 trong bối cảnh nhà thơ đang nằm trên giường bệnh, bài thơ không chỉ thể hiện tình yêu quê hương đất nước mà còn bộc lộ sự khát khao cống hiến của tác giả. Ngôn ngữ giản dị nhưng tinh tế, hình ảnh sống động đã làm cho bài thơ trở nên đặc biệt và gần gũi với mọi người.
I. Dàn ý nghị luận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ
1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Thanh Hải:
- Thanh Hải (1930-1980) là một trong những nhà thơ tiêu biểu của miền Nam Việt Nam, nổi bật với những tác phẩm thơ ca mang đậm tình yêu quê hương.
- Giới thiệu bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ":
- Được sáng tác năm 1980, bài thơ thể hiện nỗi lòng thiết tha của tác giả với đất nước, cuộc đời, và ước nguyện cống hiến của mình.
- Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận.
2. Thân bài
A. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ
- Bài thơ được viết vào tháng 11 năm 1980, khi tác giả đang bị bệnh nặng và chỉ một tháng sau khi ra đi.
- Đây là khoảng thời gian nhà thơ cảm nhận rõ rệt về vẻ đẹp của cuộc sống, thiên nhiên và lòng yêu nước, thể hiện qua từng câu chữ trong bài thơ.
B. Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên (Khổ thơ 1)
- Bức tranh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp được vẽ lên bằng những hình ảnh bình dị:
- "Mọc giữa dòng sông xanh, một bông hoa tím biếc."
- Hình ảnh hoa và sông tạo nên sự hài hòa về màu sắc, gợi cảm giác thanh bình, trong trẻo.
- Âm thanh của thiên nhiên qua tiếng hót của chim chiền chiện:
- "Ơi con chim chiền chiện, hót chi mà vang trời."
- Cảm xúc say mê và nâng niu vẻ đẹp của thiên nhiên được thể hiện qua hình ảnh “từng giọt long lanh rơi, tôi đưa tay tôi hứng”.
C. Cảm xúc và tấm lòng trân trọng của tác giả trước thiên nhiên, cuộc đời
- Hình ảnh “giọt long lanh” là sự chuyển đổi cảm giác tuyệt vời giữa âm thanh và thị giác, thể hiện sự trân trọng, nâng niu vẻ đẹp của cuộc sống.
- Nhận thức sâu sắc về cuộc sống qua hình ảnh của thiên nhiên, tác giả không chỉ yêu thích mà còn khao khát hòa mình vào vẻ đẹp ấy.
D. Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước (Khổ thơ 2, 3)
- Mùa xuân của đất nước được thể hiện qua hình ảnh người cầm súng và người ra đồng:
- "Mùa xuân người cầm súng, lộc giắt đầy trên lưng."
- Tác giả khắc họa sự hăng say, khí thế của nhân dân trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước.
- Nhịp sống của đất nước được diễn tả qua các từ láy “hối hả”, “xôn xao”, tạo nên không khí tràn đầy sức sống:
- “Đất nước như vì sao, cứ đi lên phía trước.”
E. Ước nguyện chân thành, giản dị được cống hiến của tác giả (Khổ 4, 5)
- Tác giả mong muốn được hóa thân thành những hình ảnh giản dị:
- "Ta làm con chim hót, ta làm một cành hoa."
- Khát vọng cống hiến, đóng góp cho cuộc sống, cho đất nước được thể hiện qua những hình ảnh gần gũi, tha thiết.
- Lời tâm niệm về sự cống hiến không phân biệt tuổi tác:
- "Dù là tuổi hai mươi, dù là khi tóc bạc."
F. Ngợi ca quê hương đất nước qua điệu hát dân ca Huế (Khổ cuối)
- Kết thúc bài thơ bằng điệu hát dân ca Huế, tạo nên âm hưởng nhẹ nhàng, sâu lắng:
- "Mùa xuân ta xin hát, câu Nam ai, Nam bình."
- Tình cảm thiêng liêng của người con đất Huế đối với quê hương, đất nước được thể hiện rõ nét.
3. Kết bài
- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ":
- Bài thơ không chỉ là tiếng lòng của tác giả mà còn là tiếng nói chung của nhiều thế hệ yêu nước, khát khao cống hiến cho quê hương.
II. Nghị luận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 1
Mùa xuân là một chủ đề quen thuộc trong thơ ca, nhưng trong "Mùa xuân nho nhỏ", Thanh Hải đã mang đến một cái nhìn mới mẻ và sâu sắc về mùa xuân của thiên nhiên và con người.
A. Bức tranh mùa xuân thiên nhiên
Mở đầu bài thơ, Thanh Hải đã khéo léo vẽ nên một bức tranh mùa xuân sống động với hình ảnh:
“Mọc giữa dòng sông xanh, một bông hoa tím biếc.”
Hình ảnh hoa tím và dòng sông xanh hòa quyện tạo nên sự nhẹ nhàng, thanh thoát, gợi lên một mùa xuân tươi đẹp. Tiếng hót líu lo của chim chiền chiện càng làm tăng thêm vẻ đẹp của bức tranh xuân.
B. Cảm xúc say mê trước thiên nhiên
Tiếng hót của chim chiền chiện vang vọng giữa không gian:
“Ơi con chim chiền chiện, hót chi mà vang trời.”
Sự hào hứng, vui tươi của tác giả được thể hiện qua cách mà ông thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên. Hình ảnh “từng giọt long lanh rơi” cho thấy sự nâng niu, trân trọng mà tác giả dành cho thiên nhiên.
C. Mùa xuân của đất nước
Từ bức tranh thiên nhiên, Thanh Hải chuyển sang mùa xuân của đất nước:
“Mùa xuân người cầm súng, lộc giắt đầy trên lưng.”
Hình ảnh người chiến sĩ và người nông dân hiện lên mạnh mẽ, thể hiện sức sống và tinh thần đấu tranh của dân tộc. Nhịp sống của đất nước càng trở nên khẩn trương, náo nức qua các từ láy “hối hả”, “xôn xao”.
D. Khát vọng cống hiến
Ước nguyện được cống hiến của tác giả thể hiện rõ qua:
“Ta làm con chim hót, ta làm một cành hoa.”
Những hình ảnh giản dị nhưng đầy ý nghĩa, thể hiện khát vọng sống và cống hiến cho đời. Lời tâm niệm của Thanh Hải về mùa xuân cũng chính là khát vọng chung của nhiều người.
E. Kết thúc
Khép lại bài thơ là điệu hát dân ca Huế, tạo âm hưởng nhẹ nhàng, sâu lắng. Bài thơ không chỉ là tiếng lòng của Thanh Hải mà còn là tiếng nói chung của những người yêu nước, khát khao sống có ích.
III. Nghị luận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 2
A. Giới thiệu
Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải là một tác phẩm nổi bật, thể hiện tình yêu quê hương đất nước và khát vọng cống hiến của tác giả. Được viết trong hoàn cảnh khó khăn, bài thơ mang ý nghĩa sâu sắc và gần gũi.
B. Bức tranh mùa xuân thiên nhiên
Khi mở đầu bài thơ, Thanh Hải đã tạo nên một bức tranh mùa xuân thật tươi đẹp:
“Mọc giữa dòng sông xanh, một bông hoa tím biếc.”
Hình ảnh hoa và sông cùng tiếng chim chiền chiện vang vọng giữa không gian tạo nên sự hài hòa tuyệt đẹp.
C. Tình yêu thiên nhiên
Cảm xúc say mê của tác giả được thể hiện qua sự nâng niu vẻ đẹp của thiên nhiên:
“Từng giọt long lanh rơi, tôi đưa tay tôi hứng.”
Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự trân trọng mà còn cho thấy tâm hồn nhạy cảm của Thanh Hải.
D. Mùa xuân của đất nước
Tiếp theo, tác giả chuyển sang mùa xuân của đất nước với những hình ảnh mạnh mẽ:
“Mùa xuân người cầm súng, lộc giắt đầy trên lưng.”
Những hình ảnh này gợi lên sự quyết tâm và tinh thần lao động của nhân dân trong xây dựng đất nước.
E. Khát vọng cống hiến
Khát vọng hiến dâng của tác giả được thể hiện qua những hình ảnh gần gũi:
“Ta làm con chim hót, ta làm một cành hoa.”
Những hình ảnh này thể hiện ước nguyện cao đẹp của nhà thơ về sự cống hiến cho cuộc sống.
F. Kết thúc
Khép lại bài thơ là điệu hát dân ca Huế, tạo âm hưởng nhẹ nhàng, sâu lắng. Tình yêu quê hương đất nước được thể hiện rõ nét qua những dòng thơ giản dị nhưng đầy xúc động.
IV. Nghị luận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 3
A. Mở bài
Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải không chỉ đơn thuần là một tác phẩm về mùa xuân mà còn là một tiếng lòng thiết tha về cuộc sống, đất nước và con người.
B. Bức tranh thiên nhiên
Tác giả mở đầu bài thơ bằng bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp:
“Mọc giữa dòng sông xanh, một bông hoa tím biếc.”
Hình ảnh hoa và sông tạo nên không gian tươi đẹp và gần gũi, thể hiện tình yêu thiên nhiên của tác giả.
C. Cảm xúc say mê
Cảm xúc của tác giả được thể hiện qua tiếng chim:
“Ơi con chim chiền chiện, hót chi mà vang trời.”
Sự hào hứng, vui tươi của tác giả thể hiện rõ qua những hình ảnh đầy sức sống.
D. Mùa xuân của đất nước
“Mùa xuân người cầm súng, lộc giắt đầy trên lưng.”
Hình ảnh này thể hiện tinh thần chiến đấu và sự hy sinh của nhân dân trong công cuộc xây dựng đất nước.
E. Khát vọng cống hiến
Ước nguyện được cống hiến của tác giả thực sự sâu sắc:
“Ta làm con chim hót, ta làm một cành hoa.”
Những hình ảnh này thể hiện khát vọng sống và cống hiến cho đời.
F. Kết thúc
Khép lại bài thơ là điệu hát dân ca Huế, tạo nên âm hưởng nhẹ nhàng, sâu lắng. Bài thơ không chỉ là tiếng lòng của Thanh Hải mà còn là tiếng nói chung của những người yêu nước.
V. Nghị luận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 4
A. Giới thiệu
Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" thể hiện tâm tư tình cảm của tác giả về đất nước và cuộc sống, bộc lộ ước nguyện hiến dâng của mình.
B. Bức tranh thiên nhiên
Bức tranh mùa xuân được khắc họa bằng những hình ảnh giản dị:
“Mọc giữa dòng sông xanh, một bông hoa tím biếc.”
Hình ảnh này thể hiện sự hài hòa và sức sống của thiên nhiên.
C. Tình yêu thiên nhiên
Cảm xúc của tác giả được thể hiện qua hình ảnh:
“Từng giọt long lanh rơi, tôi đưa tay tôi hứng.”
Sự nâng niu, trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên được thể hiện rõ trong từng câu chữ.
D. Mùa xuân của đất nước
“Mùa xuân người cầm súng, lộc giắt đầy trên lưng.”
Hình ảnh người chiến sĩ và người nông dân thể hiện tinh thần và sức sống của dân tộc.
E. Khát vọng cống hiến
Khát vọng được cống hiến của tác giả thể hiện qua:
“Ta làm con chim hót, ta làm một cành hoa.”
Những hình ảnh giản dị nhưng đầy ý nghĩa, thể hiện lòng yêu nước sâu sắc.
F. Kết thúc
Khép lại bài thơ bằng âm hưởng dân ca Huế, bài thơ không chỉ là tiếng lòng của Thanh Hải mà còn là tiếng nói chung của những người yêu nước.
Kết luận
Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mà còn là tiếng lòng thiết tha về đất nước, cuộc sống và ước nguyện cống hiến của tác giả. Qua những hình ảnh sống động và cảm xúc chân thành, bài thơ đã để lại trong lòng người đọc những suy nghĩ sâu sắc và trăn trở về tình yêu quê hương, đất nước. Từ đó, mỗi chúng ta cũng hãy tự hỏi mình: "Mùa xuân nho nhỏ của chúng ta là gì?" và hãy sống sao cho xứng đáng với Tổ quốc, với quê hương mà mình yêu mến.
