Đèn kéo quân là một trong những món đồ chơi không thể thiếu mỗi dịp Trung thu. Những chiếc đèn màu sắc rực rỡ không chỉ làm cho không khí càng thêm hào hứng, rộn ràng mà còn mang theo nhiều ý nghĩa sâu sắc. Vậy bạn đã hiểu hết về loại đèn đặc biệt này? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn khám phá sự tích, cấu tạo và ý nghĩa của đèn kéo quân.
Đèn Kéo Quân Là Đèn Gì?
Đèn kéo quân, còn được biết đến với tên gọi khác là đèn cù, là một loại đồ chơi truyền thống được làm từ giấy, có nguồn gốc từ Trung Quốc. Đặc điểm nổi bật của đèn kéo quân là khi thắp nến bên trong, những hình ảnh thiết kế bên trong sẽ hiện ra trên mặt đèn tựa như rối bóng. Đặc biệt, các hình ảnh này còn xoay vòng liên tục, tạo nên một cảnh tượng bắt mắt và huyền diệu.
Cấu Tạo Của Đèn Kéo Quân
Đèn kéo quân được cấu tạo từ ba phần chính:
Khung Ngoài
Khung ngoài của đèn kéo quân thường được làm từ bìa cứng, nhựa, gỗ hoặc tre. Khung có hình dạng lục giác với 6 mặt, được thiết kế để đảm bảo độ chắc chắn. Chính giữa đèn có một trục thẳng đứng, thường được làm bằng thanh tre, có chiều dài từ 50-60cm, tùy thuộc vào chiều cao của đèn.
Lồng Quay
Lồng quay là phần quan trọng của đèn kéo quân, thường được làm bằng giấy mềm và nhẹ. Nó có hình tròn và có thể được làm từ nhiều loại giấy khác nhau như giấy can, giấy màu mỏng hoặc giấy bóng mờ. Khi thắp đèn, ánh sáng sẽ chiếu qua lồng quay, làm cho những hình ảnh bên trong trở nên rực rỡ và sinh động.
Cánh Quạt
Cánh quạt được làm từ bìa cứng hoặc giấy dai và mỏng. Chúng được lắp cố định phía trên lồng quay và có vai trò quan trọng trong việc tạo ra chuyển động quay của đèn. Khi hơi nóng tỏa ra từ ngọn nến, cánh quạt sẽ quay và kéo theo lồng quay hoạt động.
Nguyên Lý Hoạt Động Của Đèn Kéo Quân
Khi đèn được thắp sáng, hơi nóng từ ngọn nến sẽ tỏa ra và luồn qua các khe quạt, làm cho cánh quạt quay. Quá trình này dẫn đến việc lồng quay cũng chuyển động theo, tạo nên một vòng quay liên tục. Những họa tiết được trang trí trên lồng quay sẽ hiện lên cùng ánh sáng, tạo nên một màn trình diễn đẹp mắt và ấn tượng.
Sự Tích Đèn Kéo Quân
Sự tích của đèn kéo quân mang đậm tính nhân văn và truyền thuyết, thường được kể lại theo nhiều cách khác nhau ở các vùng miền. Một trong những câu chuyện phổ biến nhất là về chàng trai nghèo Lục Đức.
Câu Chuyện Về Lục Đức
Theo truyền thuyết, vào dịp Trung thu, nhà vua đã ban lệnh cho người dân làm đèn. Ai tạo ra chiếc đèn nào mà vua ưng ý sẽ nhận được trọng thưởng. Trong khi nhiều người ra sức làm những chiếc đèn kỳ lạ, thì vẫn chưa có ai làm được chiếc nào khiến vua hài lòng.
Lục Đức, một chàng nông dân nghèo, sống cùng mẹ nhưng không có gì để làm đèn. Một đêm, trong giấc mơ, Lục Đức gặp một vị thần và được chỉ dẫn cách làm đèn để dâng vua. Chàng đã làm chiếc đèn từ thân trúc và giấy màu, và vào ngày rằm tháng 8, chàng cùng mẹ dâng chiếc đèn lên vua. Nhà vua rất thích chiếc đèn này và đã thưởng cho mẹ con Lục Đức rất nhiều vàng bạc, đồng thời phong cho họ một chức tước.
Từ đó, đèn kéo quân được coi là biểu tượng của ngày Trung thu, và mỗi gia đình đều có thể tự làm cho mình một chiếc đèn.
Ý Nghĩa Đèn Kéo Quân
Đèn kéo quân không chỉ là món đồ chơi mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc.
Biểu Hiện Của Sắc Thái Tình Cảm
Đèn kéo quân được làm từ thân trúc và 6 mặt giấy màu sắc, mỗi mặt tượng trưng cho một sắc thái tình cảm của con người như yêu, ghét, giận, hờn, vui, buồn. Khi chong chóng quay, ánh sáng từ đèn sẽ chiếu sáng những sắc thái đó, khẳng định rằng con người tỏa sáng nhờ vào đạo đức và lương thiện.
Giáo Dục Lòng Yêu Nước
Đèn kéo quân còn mang ý nghĩa giáo dục lòng yêu nước và tự hào dân tộc. Hình ảnh đoàn quân trong đèn kéo quân thường gợi nhớ đến lịch sử đấu tranh của dân tộc. Trẻ em khi rước đèn sẽ thấy được hình ảnh quân lính, ngựa xe, và các biểu tượng dân gian, từ đó hiểu rõ hơn về quê hương và lịch sử.
Tấm Lòng Hiếu Thảo
Đằng sau chiếc đèn là câu chuyện về tấm lòng hiếu thảo của Lục Đức đối với mẹ. Chiếc đèn không chỉ là món đồ chơi mà còn là biểu tượng cho tình yêu thương và lòng hiếu thảo của con cái đối với cha mẹ. Khi đèn quay, mẹ của Lục Đức sẽ thấy hình ảnh con trai, từ đó nguôi ngoai nỗi nhớ.
Kết Luận
Đèn kéo quân không chỉ là một món đồ chơi truyền thống trong dịp Trung thu mà còn mang theo nhiều ý nghĩa sâu sắc, từ tình cảm gia đình đến lòng yêu nước. Chúng ta hãy gìn giữ và truyền lại những giá trị tốt đẹp này cho thế hệ sau, để đèn kéo quân mãi mãi là biểu tượng của ngày Tết Trung thu, mang lại niềm vui và ý nghĩa cho mọi người.
Hãy cùng nhau tìm hiểu thêm về các món đồ chơi truyền thống khác và những nét văn hóa đặc sắc tại https://dentrangtrihanoi.vn/.
