Giáo án bài Phong cách ngôn ngữ chính luận

Vinh Anh

19:00 09/11/2024

Trong chương trình ngữ văn lớp 11, một trong những nội dung quan trọng mà học sinh cần nắm vững chính là phong cách ngôn ngữ chính luận. Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về các loại văn bản mà còn trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết để viết và phân tích các bài văn nghị luận. Hãy cùng khám phá chi tiết về giáo án bài học này và những phương pháp giảng dạy hiệu quả.

I. Mục tiêu bài học

1. Kiến thức

Học sinh sẽ hiểu được khái niệm, các loại văn bản và đặc điểm của phong cách ngôn ngữ chính luận, giúp các em nhận diện và phân biệt được các văn bản này trong thực tế.

2. Kĩ năng

Thông qua bài học, học sinh sẽ rèn luyện được kỹ năng phân tích và viết bài văn nghị luận một cách hiệu quả và logic.

3. Thái độ

Bài học còn giúp giáo dục học sinh nâng cao ý thức học tập, rèn luyện văn học và phát triển tư duy phản biện.

II. Phương tiện

1. Giáo viên

Giáo viên cần chuẩn bị SGK, SGV, thiết kế dạy học, cùng với các tài liệu tham khảo bổ ích khác.

2. Học sinh

Học sinh cần chuẩn bị vở soạn, sách giáo khoa và vở ghi để ghi chép lại kiến thức trong quá trình học.

III. Phương pháp

Trong bài học này, giáo viên sẽ áp dụng các phương pháp như nêu vấn đề, gợi mở, đàm thoại, thảo luận nhóm và thực hành. Việc kết hợp các phương pháp dạy học tích cực sẽ giúp học sinh tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động hơn.

IV. Hoạt động dạy & học

1. Ổn định tổ chức lớp

Sĩ số lớp học sẽ được kiểm tra để đảm bảo đầy đủ học sinh tham gia.

2. Kiểm tra bài cũ

Học sinh sẽ được hỏi về nghệ thuật lập luận của Ăng-ghen trong bài "Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác", nhằm ôn tập kiến thức đã học trước đó.

3. Bài mới

Hoạt động 1: Khởi động

Giáo viên sẽ giới thiệu về sự đa dạng của các loại văn bản mà học sinh sẽ tiếp cận trong chương trình Ngữ văn THPT, nhấn mạnh đến văn bản chính luận. Việc nắm vững kiến thức về phong cách ngôn ngữ chính luận sẽ giúp học sinh trong quá trình đọc hiểu và tạo lập văn bản loại này.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới

Trong hoạt động này, giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh tìm hiểu về văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận.

- Đọc các ví dụ trong SGK và xác định thể loại, mục đích, thái độ và quan điểm của người viết.

I. Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận

1. Tìm hiểu văn bản chính luận

Giáo viên sẽ phân tích các văn bản mẫu, từ đó giúp học sinh nhận diện đặc điểm của phong cách ngôn ngữ chính luận.

- Một ví dụ điển hình là "Tuyên ngôn Độc lập" của Hồ Chí Minh, nơi bày tỏ quan điểm chính trị mạnh mẽ về quyền tự do và bình đẳng của con người.

- Giáo viên sẽ đặt câu hỏi để học sinh phân tích các yếu tố như mục đích, thái độ và từ ngữ chính trị trong văn bản.

- Học sinh sẽ tham gia vào việc phân tích các văn bản khác nhau, chẳng hạn "Cao trào chống Nhật, cứu nước" của Trường Chinh, qua đó củng cố kiến thức về mục đích và quan điểm của người viết.

Khái niệm văn bản chính luận

Văn bản chính luận là những văn bản trực tiếp bày tỏ lập trường, chính kiến đối với các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa, và pháp luật. Mục đích của văn bản chính luận là thuyết phục người đọc thông qua lý lẽ và lập luận vững chắc.

2. Nhận xét chung về văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận

Ngôn ngữ chính luận được sử dụng trong các văn bản chính trị và tài liệu khác, với mục đích trình bày quan điểm chính trị. Đặc điểm nổi bật của ngôn ngữ chính luận là tính chính xác, rõ ràng và sự thuyết phục.

Hoạt động 3: Thực hành

Học sinh sẽ tham gia vào các bài tập thực hành nhằm phân biệt ngôn ngữ chính luận với ngôn ngữ dùng trong các văn bản khác. Điều này giúp các em củng cố kiến thức và rèn luyện kỹ năng viết bài văn nghị luận.

IV. Củng cố

Giáo viên sẽ tổng kết lại các kiến thức đã học và yêu cầu học sinh nêu rõ các đặc điểm của phong cách ngôn ngữ chính luận.

V. Dặn dò

Học sinh cần ôn tập bài học và chuẩn bị cho bài mới về "Một thời đại trong thi ca".

Điều gì làm nên giáo án phong cách ngôn ngữ chính luận hiệu quả?

Để xây dựng một giáo án phong cách ngôn ngữ chính luận hiệu quả, giáo viên cần chú ý đến các yếu tố sau:

Chương trình rõ ràng: Xác định mục tiêu cụ thể cho bài học, từ kiến thức, kỹ năng đến thái độ.
Phương pháp giảng dạy đa dạng: Kết hợp nhiều phương pháp dạy học khác nhau để kích thích sự tham gia của học sinh.
Thực hành liên tục: Cung cấp nhiều ví dụ và bài tập thực hành để học sinh có thể áp dụng kiến thức đã học.
Đánh giá và phản hồi: Đánh giá kết quả học tập của học sinh và cung cấp phản hồi kịp thời để các em kịp thời điều chỉnh.

Xem thêm giáo án Ngữ văn lớp 11

Để hỗ trợ việc giảng dạy, giáo viên có thể tham khảo thêm các giáo án khác như:

Giáo án: Một thời đại trong thi ca (Hoài Thanh)
Giáo án: Phong cách ngôn ngữ chính luận (tiếp theo)
Giáo án: Một số thể loại văn học: kịch, văn nghị luận
Giáo án: Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

Hy vọng rằng với giáo án bài Phong cách ngôn ngữ chính luận này, giáo viên sẽ có thêm nhiều tài liệu hữu ích để giảng dạy, đồng thời học sinh sẽ có cơ hội rèn luyện và phát triển kỹ năng viết, phân tích văn bản một cách hiệu quả.