Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Võ Thị Thùy Trang, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Thực quản có chức năng chính là đưa thức ăn từ họng xuống dạ dày. Tuy nhiên, khi thói quen ăn uống không lành mạnh, thực quản sẽ bị tổn thương và gặp một số vấn đề như: trào ngược thực quản, viêm thực quản hay nặng hơn có thể là bỏng thực quản, ung thư thực quản...
1. Chức Năng Của Thực Quản
Thực quản là một ống cơ nối liền họng với dạ dày, có chiều dài khoảng 25 - 30cm. Về hình dạng, thực quản có hình dẹt khi không có thức ăn bên trong, nhưng sẽ trở thành hình ống khi thực hiện quá trình nuốt. Bộ phận này thường nằm ở vị trí sau khí quản và trước tim, xuyên qua cơ hoành để vào ổ bụng.
1.1. Quá Trình Nuốt
Khi một người nuốt thức ăn, cơ trong họng co lại và thực quản được nâng lên để đẩy thức ăn từ miệng xuống. Các cơ ở miệng thực quản sẽ giãn ra để tiếp nhận thức ăn. Đối với các thức ăn dễ tiêu hóa, chúng sẽ tự động xuống dạ dày. Trong khi đó, các thức ăn đặc hơn sẽ được di chuyển trong thực quản nhờ sóng nhu động.
2. Các Bệnh Thường Gặp Ở Thực Quản
Thực quản có thể mắc phải nhiều loại bệnh lý khác nhau, chủ yếu liên quan đến việc tiếp xúc với axit dạ dày hoặc các yếu tố khác.
2.1. Viêm Thực Quản
Viêm thực quản là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc thực quản, thường xảy ra do trào ngược axit từ dạ dày. Mức độ viêm phụ thuộc vào tần suất và thời gian tiếp xúc giữa axit và niêm mạc thực quản.Nguyên Nhân Gây Bệnh
- Viêm thực quản trào ngược: Axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra tình trạng viêm mãn tính.
- Viêm thực quản dị ứng: Do phản ứng với thức ăn hoặc các chất dị ứng khác.
- Viêm thực quản do thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tổn thương nếu chúng ứ đọng trong thực quản.
- Viêm thực quản do nhiễm trùng: Thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.
Dấu Hiệu Viêm Thực Quản
- Đau tức ngực, ợ hơi, ợ chua.
- Khó nuốt, buồn nôn.
- Đau họng, khàn giọng.
Phương Pháp Điều Trị
Điều trị sẽ tùy thuộc vào triệu chứng và nguyên nhân. Có thể sử dụng thuốc kháng viêm, thuốc ức chế axit hoặc thay đổi chế độ ăn uống.
2.2. Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản
Trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi axit dạ dày quay trở lại thực quản. Điều này dẫn đến các triệu chứng như ợ nóng, khó nuốt và cảm giác thức ăn bị kẹt lại.Nguyên Nhân
- Sự bất thường trong cơ vòng thực quản.
- Thoát vị dạ dày.
- Tăng áp lực trong dạ dày.
Dấu Hiệu
- Cảm giác nóng rát ở xương ức.
- Khó nuốt hoặc cảm thấy thức ăn bị kẹt lại.
- Ho hoặc khàn giọng.
Phương Pháp Điều Trị
Chia nhỏ bữa ăn, tránh thực phẩm gây trào ngược và sử dụng thuốc ức chế axit. Trong trường hợp nặng, có thể cần phẫu thuật.
2.3. Co Thắt Thực Quản
Bệnh co thắt thực quản là tình trạng co thắt mạnh mẽ tại các cơ thực quản, có thể dẫn đến đau đớn và khó nuốt.Phân Loại
- Co thắt lan tỏa: Tình trạng co thắt liên tục.
- Co thắt cục bộ: Co thắt xảy ra tại một khu vực cụ thể của thực quản.
Dấu Hiệu
- Đau tức ngực.
- Khó nuốt.
- Buồn nôn.
Phương Pháp Điều Trị
Thường sử dụng thuốc để giảm co thắt và điều trị các triệu chứng. Ngoài ra, có thể cần thực hiện các biện pháp can thiệp y tế như phẫu thuật.
2.4. Nghẽn Dị Vật Thực Quản
Nghẽn dị vật thực quản xảy ra khi một vật lạ mắc kẹt trong thực quản.Triệu Chứng
- Cảm giác vướng víu trong thực quản.
- Khó nuốt và đau khi nuốt.
- Có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
Phương Pháp Điều Trị
Thường sử dụng thủ thuật nội soi để gắp dị vật. Trong một số trường hợp nặng, có thể cần phẫu thuật.
2.5. Bỏng Thực Quản
Bỏng thực quản là tình trạng tổn thương do hóa chất hoặc nhiệt độ cao.Nguyên Nhân
- Bỏng do hóa chất (axit, kiềm).
- Bỏng do nhiệt (thức ăn nóng).
Dấu Hiệu
- Đau cổ họng, đau sau xương ức.
- Khó thở và nuốt đau.
Phương Pháp Điều Trị
Có thể cần phải rửa dạ dày và điều trị bằng thuốc chống nhiễm trùng. Trong trường hợp nặng, có thể cần phẫu thuật.
2.6. Ung Thư Thực Quản
Ung thư thực quản thường gặp ở người lớn tuổi và có thể gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng.Triệu Chứng
- Khó nuốt, đặc biệt là khi có khối u lớn.
- Đau sau xương ức, ho ra máu.
- Giảm cân không giải thích được.
Phân Loại Giai Đoạn
- Giai đoạn 0: Ung thư tại chỗ.
- Giai đoạn I: Chưa xâm lấn lớp cơ.
- Giai đoạn II: Đã xâm lấn lớp cơ hoặc mô liên kết.
- Giai đoạn III và IV: Xâm lấn các cơ quan lân cận và di căn xa.
Phương Pháp Điều Trị
Điều trị ung thư thực quản bao gồm phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào giai đoạn và vị trí của khối u.
3. Phòng Ngừa Các Bệnh Liên Quan Đến Thực Quản
Để bảo vệ sức khỏe thực quản, bạn nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa như:- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều trái cây và rau xanh.
- Tránh thực phẩm có tính axit hoặc béo.
- Không nằm ngay sau khi ăn.
- Giữ cân nặng ổn định.
- Hạn chế uống rượu và tránh thuốc lá.
4. Kết Luận
Thực quản là một phần quan trọng trong hệ tiêu hóa của cơ thể. Việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe thực quản là rất cần thiết để đảm bảo chức năng tiêu hóa không gặp vấn đề. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến thực quản, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Khi thực quản gặp vấn đề với các triệu chứng bất thường xảy ra như đau nhức, hay khó thở, bạn nên theo dõi và tới gặp bác sĩ nếu cần thiết. Tuy nhiên, bạn cũng nên cải thiện chế độ ăn uống lành mạnh, thực quản có thể làm tốt nhiệm vụ, không gặp bất thường gì, và đảm bảo an toàn sức khỏe cho bản thân.Bác sĩ Chuyên khoa I Võ Thị Thùy Trang được đào tạo về chuyên ngành nội tiêu hóa, gan mật tụy và nội soi tiêu hóa; liên tục cập nhật và được đào tạo nội soi nâng cao từ các giáo sư và các chuyên gia nội soi đến từ Thụy Sĩ và Nhật Bản; tham gia nhiều hội nghị tiêu hóa, nội soi trong nước và quốc tế.
Với gần 20 năm làm việc tại Bệnh viện Đa khoa Đà Nẵng trong chuyên ngành nội tiêu hóa - Gan mật tụy, mỗi năm bác sĩ Võ Thị Thùy Trang tham gia nội soi hơn 1500 ca bao gồm: nội soi chẩn đoán các bệnh lý dạ dày, đại tràng như: phát hiện viêm, loét, polyp, ung thư, tìm vi khuẩn HP, phát hiện ung thư sớm đường tiêu hóa...; Nội soi điều trị như: Cầm máu trong xuất huyết tiêu hóa, thắt búi giãn tĩnh mạch thực quản trong xơ gan, cắt polype ống tiêu hóa qua nội soi...
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
